Medijowa informacija 149/2020
Sakskeho statneho ministerstwa za wědomosć, kulturu a turizm
-přełožk po zmysle-

Swobodny kraj Sakska, wokrjes Budyšin a Załožba za serbski lud chcedźa "Serbski forum wědy na Lawskim arealu" w Budyšinje wutworić

Sakske statne ministerstwo za wědomosć, kulturu a turizm, wokrjes Budyšin a Załožba za serbski lud su so na wuske zhromadne dźěło a mjezsobnu podpěru při planowanju a zeskutkownjenju twarskeho projekta "Serbski forum wědy na Lawskim arealu" w Budyšinje dojednali a swój zhromadny wotpohlad w tak mjenowanym "letter of intent" wobkrućili.

"Lawski areal" w Budyšinje je lado wosrjedź města. Tu ma nowotwar nastać, do kotrehož měli předewšěm Serbski institut z. t. ze Serbskim kulturnym archiwom a Serbskej centralnej biblioteku kaž tež Serbski muzej wokrjesa Budyšin zaćahnyć.

Přeměstnjenje na derje docpějomne městno wosrjedź Budyšina woběmaj institucijomaj tyje, jeju nahladnosć stupa a ludźo jej bóle zańč maja. Dale změjetej instituciji wjace městna, štož je nuznje trěbne. Nastanu moderne dźěłowe wuměnjenja a prezentaciske rumnosće. Wyše toho zmóžni so perspektiwisce tež wudospołnjacy a mnohostronski poskitk za zjawnosć, kaž bychu to na přikład wosebite wustajeńcy, pedagogiske poskitki, muzejowy wobchod, muzejowa kofejownja atd. byli.

Hladajo na wusahowacy wuznam projekta, zawjazaja so podpisarjo k wšěm dalšim trěbnym krokam, zo by so za předewzaće w lěće 2021 próstwa zapodała, wotpowědowaca spěchowanju jako krajowy projekt po zakonju wo inwesticijach we wuhlowych kónčinach (Investitionsgesetz Kohleregionen).

"W 'Serbskim forumje wědy na Lawskim arealu' maja so serbska rěč, stawizny a kultura přeslědźić, zdźeržeć a zajimowanym ludźom sposrědkować. Jako zhromadne a centralne stejišćo za wobě instituciji ma 'forum wědy' nadregionalnje skutkować a so z nowym turistiskim magnetom stać", wuzběhnje statna ministerka za kulturu a turizm Barbara Klepsch.

"Serbski institut w Budyšinje wulce přinošuje k přeslědźenju a wuwiću kultury a stawiznow serbskeho ludu. Za tute wažne dźěło su wotpowědne ramikowe wuměnjenja trěbne. Na 'Lawskim arealu' bychu wone optimalne byli. Na jednej stronje bychu so nowe rumnostne móžnosće skićili, na tamnej stronje by Serbski institut wjace kedźbnosće na so złožował a so sposrědkowanje slědźerskeho a kulturneho dźěła wšěch partnerow jasnje polěpšiło", podšmórnje minister za wědomosć Sebastian Gemkow.

"Z tutym zhromadnym projektom jasnje signalizujemy, zo so strukturna změna we Łužicy ressorty přesahujo podpěruje. Zdobom wuzběhnjemy, kajku wysoku hódnotu za nas serbska kultura a serbske tradicije maja. Strukturna změna potrjechi mnohich z nas. Hdyž so wo nju, kaž tule na Lawskim arealu, zhromadnje postaramy, sym połny nadźije, zo tute wužadanje derje zmištrujemy", praji krajny rada Michael Harig.

"Projekt ma za nas Serbow, za Budyšin a za cyły region wurjadny wuznam. Zo so nětko móžnosć financowanja pokazuje, swědči wo tym, zo je sej Swobodny stat Sakska swojeje zamołwitosće serbskemu ludej napřećo wědomy. Ze zhromadneho zaměstnjenja w modernym twarskim kompleksu njeprofitujetej jenož Serbski institut a Serbski muzej, ale předewšěm tež zajimowana zjawnosć", wuzběhnje direktor Załožby za serbski lud Jan Budar.

Město Budyšin přewozmje we wuchodosakskim rumje tradicionelnje rólu politiskeho a kulturneho srjedźišća hornjoserbskeje ludnosće. Zarjadnišća kaž Serbski dom (sydło Domowiny, Załožby za serbski lud a Serbskeje kulturneje informacije), Serbski institut, Němsko-Serbske ludowe dźiwadło, Serbski ludowy ansambl, Ludowe nakładnistwo Domowina ze Smolerjec kniharnju a Serbski muzej swědča wo tym.

Pozadkowe informacije wo institucijach:

Serbski muzej Budyšin ma tuchwilu swoje sydło w sólnicy na Budyskim hrodźe. Wot swojeho załoženja w lěće 1900 hač do 1941/42 běše muzej w Serbskim domje na Lawskich hrjebjach, potajkim w bjezposrědnej bliskosći "Lawskeho areala", hdźež so nětko twarić ma, zaměstnjeny. Wón wobsedźi najwobšěrnišu zběrku objektow serbskeho wuměłstwa a kultury po wšěm swěće. Nimo stajneje wustajeńcy wo serbskich stawiznach a kulturje zestajeja w Serbskim muzeju Budyšin prawidłownje wosebite wustajeńcy, poskićeja přewodne muzejo-pedagogiske programy a organizuja tójšto kulturnych zarjadowanjow. Tučasne zaměstnjenje wupokazuje wšelake deficity, wobmjezowanja pomnikoškita dla. Zdobom njehodźi so přistup bjez barjerow zmóžnić.

Serbski institut z. t. Budyšin/Choćebuz nasta 1992 z Instituta za serbski ludospyt a je dźensa jeničke serbske zwonkauniwersitne slědźenišćo. Hłowne sydło je w Budyšinje, wotnožka w Choćebuzu. W Budyšinje stej Serbska centralna biblioteka a Serbski kulturny archiw zaměstnjenej. Wosebje za tutej zběrce (biblioteka, archiw) je přemało městna na nětčišej ležownosći Dwórnišćowa 6 w Budyšinje.

Załožba za serbski lud je załožba zjawneho prawa. Wona Serbski institut z. t. a Serbski muzej Budyšin financielnje spěchuje.

Serbska kultura w strukturnej změnje:

Wuhlowa industrija je w zašłym połdra lětstotku šwarnje k pozhubjenju serbšćiny a serbskeje kultury přinošowała. We wobłuku strukturneje změny móže serbšćina a serbska kultura wažne funkcije přewzać: identitu wutworić a skrućić, přinošować k wutworjenju europskich syćow, polěpšić towaršnostnu zhromadnosć, zesylnić kulturne a kreatiwne hospodarstwo, wutworić turistiske srjedźišća a magnety. Spěchowanje serbskeje rěče a kultury je tež w zakonju wo zesylnjenju strukturow (Strukturstärkungsgesetz) zakótwjene.

PM Letter of Intent Lauenareal (w originalu)