Medijowe wózjawjenja (archiw)
Pósćenje Myta Ćišinskego, 16.10.2021
Budyšin / Bautzen,
Myto Ćišinskego póćijo se za nabejne zasłužby na pólu serbskeje kultury, wuměłstwa abo wědomnosći. Z nim spomina se na klasikarja serbskeje literatury Jakuba Barta-Ćišinskego (1856-1909). Załožba za serbski lud pósćiwa toś to myto kužde druge lěto wuznamnym wósobinam z Górneje a Dolneje Łužyce.
Pósćenje Myta Ćišinskego a Spěchowańskego myta Ćišinskeho pśewzejo na swětosnosći dnja 16. oktobra 2021 w Serbskem muzeju w Budyšynje, sakska statna ministaŕka za kulturu a turizm, kněni Barbara Klepschowa.
Lětosne Myto Ćišinskego pósćijo se wědomnostnicy a publicistce Trudli Malinkowej a fararjoju n. w. a publicistoju Janoju Malinkoju za jeju žywjeńske wugbaśa: wurědnu źěłabnosć na pólu serbskich kulturnych stawiznow a wósebny angažement we wědomnostnem towaristwje Maśica Serbska a w Serbskem ewangelskem towaristwje, ako teke za politisko-narodne statkowanje.
Trudla Malinkowa je znata jako awtorka knigłow wó serbskich wósobinach a wudrogowarjach. Gromaźe ze swójim manźelskim jo w LND lěta 1988 wudane knigły Tužyca jo to była a naźeja (Zrudoba to běše a nadźija) wó serbskem spisowaśelu a duchownem Mikławšu Andrickim na zakłaźe listow zestajiła. K stotym narodninam Marje Kubašec jo wóna napisała žywjeński wobraz A znowa maš se rozsuźiś. Wót lěta 2014 pśedlaže toś te knigły w pśeźěłanej wersiji tek w nimskej rěcy. 2018 jo wudało LND powědańcko Marje Kubašec Row w serbskej góli w tśich rěcach (serbski-nimski-pólski) w zwisku z wuslědkami slěźenjow Trudle Malinkoweje wó awtentiskich tšojenjach w powědańcku.
Slěźenja Trudle Malinkoweje njedrěmaju w spižkach, ale su pśistupne šyrokej zjawnosći.
Wusoka licba nastawkow w casnikach a casopisach to dopokazujo. Rownocasnje jo wědomnostnica pó Górnej a Dolnej Łužycy znata ako agilna a wobrotna pśednosowaŕka. Jo zestajiła koncepty za wustajeńce ako 1998 za Serbski muzej w Budyšynje Serbske wudrogowarje do zamórskich krajow a za drogowańsku wustajeńcu Faraŕ-kjarližaŕ-wudrogowaŕ k 200. narodninam Jana Kiliana 2011. Jo wuźěłała koncepciju za wugótowanje domu a ateljeja Měta Nowaka-Njechorńskeho ako wopomnišćo serbskego wuměłca a spisowaśela w Njechornju. Tak jo spśistupniła swójske slěźenja naglědnje a zajmnje šyrokemu publikumoju a rozšyrjujo z tym wědu wó Serbach a jich kulturnych stawiznach.
Statkowanje Jana Malinka za serbske nabóžne, kulturne a politiske žywjenje jo wobšyrne a wjelebocne. W casu politiskego a towarišnostnego pśewrośenja 1989 jo se Jan Malink angažěrował w Serbskej narodnej zgromaźinje. Wón jo zastupował Serbow sobu pśi Centralnem kulowatem bliźe w Barlinju a jo był wažny a pśezanjecy głos za pśipóznawanje zajmow a spěchowanje napšawow za serbski lud. Jo se rownocasnje zasajźował za to, až se Domowina a serbske institucije w demokratiskem zmysle reforměruju. Pó załoženju Załožby za serbski lud jo wón był prědne lěta cłonk Załožboweje rady.
Wózjawjenja Jana Malinka we wobłuku serbskeje literatury, wó wuznamnych wósobinach a kulturnych stawiznach w casopisu Pomgaj Bog, w Rozglěźe a w Lětopisu dajo we wjelikej licbje. Mjazy drugim jo napisał nastawki wó Jakubje Lorencu-Zalěskem, Michale Hórniku, Měto Nowaku-Njechorńskem, Alberśe Wawriku a Janje Wałtarju.
Jana Malinkowe wózjawjenja twórje bogaty fundus za slěźenja wó cerkwinskich stawiznach a wó wuwiśu serbskego pismojstwa.
Stawnje jo była a jo Janoju Malinkoju žywa serbska rěc wažna. Mjazy drugim jo wón njewomucnje na tekstach a pśełožkach za nowe Spiwaŕske źěłał, kótarež jo Serbski wósadny zwězk w Iěśe 2010 wudał. Na iniciatiwu Jana Malinka jo se 1994 Serbske ewangelske towaristwo załožyło.
Spěchowańske myto Ćišinskego 2021 pósćijo se Jadwize Kaulfürstowej a dr. Fabianoju Kaulfürstoju za jeju rozpalone, wjelebocne statkowanje na pólu serbskeje rěcy a kultury, za zwopšawźenje kreatiwnych projektow a za twarjenje móstow mjazy Serbami a Słowjanami.
Jadwiga Kaulfürstowa, wědomnostna sobuźěłaśeŕka w Rěcnem centrumje WITAJ na pólu rěcnego marketinga a wědomnostnego źěła, nawjedujo wót lěta 2010 chór Lipu. Z jeje woporniwym a konsekwentnym probowym źěłom jo spiwny niwow toś togo cełka na wjelgin wusoki niwow wjadła. Chor woplěwujo serbski ludowy a wuměłski spiw, wobrubijo serbske bóže słužby a pśedstaja gromaźe z drugimi chorami oratorije Zejlerja a Kocora.
Na iniciatiwu Kaulfürstojc manźelskeju jo se wutwórił w lěśe 2016 nowy rěd Lipa@přećel.jo. Chor Lipa rozpalujo wót togo casa z modernym repertoirom a nowymi šlagrowymi a popowymi melodijami. Fabian Kaulfürst jo spisał za to wšakorake sajźby a jo skomponěrował swójske spiwy.
Za kupku „Přezpólni" stej manźelskej slěźiłej wó něgajšnej, južo dawno zabytej serbskej muskecej drastwje a stej iniciěrowałej nowy outfit toś teje muskeceje kupki. Muzikaliski rukopis stej dałej teke Wudworskemu wejsnemu ansambloju, jen z tym mócnje pódpěrujucy.
Dr. Fabian Kaulfürst jo studował w Lipsku sorabistiku, politiske a nabóžninske wědomnosći a jo promowěrował w Iěśe 2010 na temu Studije k rěcy Michała Frencla. Źinsa źěła ako wědomnostny sobuźěłaśeŕ rěcywědnego wótźěla Serbskeho instituta (SI) w Chóśebuskej wótnožce. Na njelicnych publikacijach SI jo sobu statkował. Fabian Kaulfürst organizěrujo sobu ferialny kurs Serbskego instituta a wuźaržujo kontakt ze zajmcami serbšćiny a z wobźělnikami kursa pó cełem swěśe.
Dr. Fabian Kaulfürst póraźujo južo wót lěta 2011 cesnoamtski towaristwo Kólasko z.t., glědajucy na korektnu slěpjańsku rěc. Ju jo za cas studija sorabistiki na Lipšćańskej uniwersiśe pla Hynca Rychtarja nawuknuł. Pózdźej jo wudał knigły z tekstami Hanza Njepile. Fabian Kaulfürst powěda slěpjańsku serbšćinu wjelgin derje, wuznajo se w praksy a wědomnosći. Gaž jo w slěpjańskej wokolinje, powěda tam kosekwentnje serbski.
Kaulfürstowej stej cłonka Maśice Serbskeje a rownocasnje tamnjejšeje Górnoserbskeje rěcneje komisije. Fabian Kaulfürst jo rownocasnje powědaŕ Dolnoserbskeje rěcneje komisije.
Gromaźe z Janom Rjedu jo wutwórił Fabian Kaulfürst rožk „Kukojskej kukawje - co se w Górnej Łužycy tšoj" w dolnoserbskem rozgłosu RBB a rozpšawja wó nowosćach z Górneje Łužyce.
Kaulfürstowej manźelskej stej koncipěrowałej a wugótowałej informacisku sćažku wó žywjenju a statkowanju serbskego basnika Jakuba Barta-Ćišinskego. Na 10 stacijach zgónje zajmce z pomocu smartfona wjele wó Ćišinskem w Kukowje, Pančicach a Wotrowje a to w styrich wariantach: górnoserbski a nimski, za serbske źiśi ako tek za młodostnych. Zajmne dialogi, recitacije, fota a naraźenja za graśa a kwise su gódny pśinosk k wopomnjeśu sławneho basnika.
Wó pósćenju mytow rozsuźijo kurotorij Myta Ćišinskego pód nawjedowanim pśedsedaŕki Załožboweje rady Susann Šenkec. Wobej myśe pósćijotej se z wopismom a cesneju glicku z portretom Ćišinskego. Głowne myto jo pó łońšej změnje wustawkow z 12.000 eurami dotěrowane, spěchowańske ze 4.000 eurami.
Na swětosnosći musy se na pśedpisane pšawidła (3G) we wobchaźe z koronoweju pandemiju źiwaś. Licba gósći jo toś wobgranicowana.
pósćenje Myta Ćišinskego, widejo